Wat is lichtkleur bij led verlichting (kelvin)

Naast lichtsterkte (lumen, zie ook: wat zijn lumen) is ook de kleur van het licht belangrijk voor het gevoel wat we bij verlichting krijgen. Zijn de led lampen echt als sfeerverlichting, of wordt een werkplek verlicht? Lichtkleur is erg belangrijk voor onze ogen. Een te warme kleur zorgt eerder voor een vermoeid gevoel, terwijl een neutraal-witte kleur ideaal is voor op kantoor.

Verschillende lichtkleuren

Bij led verlichting kennen we een aantal lichtkleuren, namelijk:

kleur temperatuur led verlichting

Wanneer welke lichtkleur?

Hoewel het aantal lumen uiteindelijk bepaald hoeveel we zien zorgt lichtkleur voornamelijk voor de beleving van dat licht. 900 lumen in een extra warm-witte kleur ervaren we heel anders dan 900 lumen in een koud-witte kleur. Daarom is het belangrijk om de juiste lichtkleur te kiezen voor de juiste situatie.

• Extra warm wit
Sfeerverlichting, bijvoorbeeld schemerlampen, kroonluchters, restaurant verlichting, etc.

• Warm-wit
Verlichting van slaapkamers, toilet, badkamer, etc. Ook als sfeerverlichting te gebruiken.

• Neutraal-wit
Verlichting van werkplekken (kantoor), openbare ruimtes, (bij)keuken.

• Koud wit
Verlichting van magazijn/opslagruimte, terreinverlichting, openbare ruimtes.

Wat zijn lumen bij led verlichting?

• Tientallen jaren werd door fabrikanten het aantal watt op gloeilampen gezet om een indicatie van de lichtopbrengst te geven. In feite is dat de verkeerde manier, ‘watt’ is namelijk een aanduiding voor stroomverbruik en niet zozeer voor lichtopbrengst.

• Lichtopbrengst meten we in lumen (afkorting lm). Hoe meer licht uit een lamp komt, hoe hoger het aantal lumen. Bij lampen van dezelfde categorie geldt eigenlijk nog steeds de regel “hoe meer watt, hoe meer lumen

Lumen per watt

• Om een beetje inzicht te krijgen in het stroomverbruik en de lichtopbrengst van verschillende soorten lampen hebben we een klein overzicht gemaakt van het aantal lumen per watt.

• Gloeilamp: 12-13 lumen per watt
Halogeenlamp: circa 15-16 lumen per watt

• Daarnaast zit er een aanzienlijk verschil tussen ouderwetse led lampen en moderne led lampen. Lampen geproduceerd tot 2012 kunnen we schuiven onder de ouderwetse types. Ook daar zijn natuurlijk uitzonderingen. Hoe ouder de led lamp, hoe lager de lichtopbrengst.
Moderne led lamp: circa 100-150 lumen per watt

Lumen in de praktijk

De ene led lamp is de andere niet. En ook de ene gloeilamp is de andere niet. Al jaren proberen fabrikanten van verlichting (voorheen ook gloeilampen en halogeenlampen) hun producten zo zuinig mogelijk te maken. Er bestaan dus ook enkele gloeilampen die iets meer lumen per watt geven.

Vervangingstabel

Om een indicatie te geven hebben we onderstaande tabel gemaakt op basis van enkele gemiddelde waardes.

Wat is de Power Factor bij led verlichting

• De Power Factor (ook wel aangeduid als PF) bij led verlichting geeft aan hoeveel stroom de led lamp daadwerkelijk gebruikt. De Power Factor geeft de verhouding tussen het werkelijk vermogen en het schijnbaar vermogen aan. Minder technisch: het laat zien hoeveel stroom daadwerkelijk gebruikt wordt om licht te creëren.

• Bij een Power Factor van 0.9 (oftewel 90%) wordt nog 10% aan blindstroom gebruikt. Ouderwetse led verlichting heeft vaak een Power Factor van 0.6 of zelfs lager. Bij dergelijke led lampen is dus een aanzienlijke 40% aan blindstroom. Producten met een hoge PF waarde (0.9 of meer) zijn volgens huidige maatstaven goed. Led verlichting met een lagere Power Factor kunt u beter niet meer aanschaffen. Beschikt u over een slimme meter? Dan kunt u ouderwetse led lampen wellicht zelfs beter vervangen.

Wordt blindstroom in rekening gebracht?

• Blindstroom zorgt voor netvervuiling, iets waar we als gebruiker in principe niets mee te maken hebben, maar het is voor energieleveranciers al geruime tijd een probleem. Ouderwetse energiemeters (met een draaiende schijf) kunnen namelijk geen blindstroom meten. Dat betekend simpelweg dat led lampen met een lage Power Factor niets meer kosten dan led lampen met een hoge Power Factor terwijl de lampen met een lage Power Factor wel meer stroom gebruiken dan in rekening wordt gebracht.

• Bij nieuwe energiemeters (de slimme meter) is dit probleem voor energieleveranciers opgelost. Slimme meters meten ook de blindstroom en dat maakt het kiezen van een led lamp met een hoge Power Factor aanzienlijk interessanter. Bij dergelijke energiemeters betaalt u dus voor zowel het werkelijk vermogen als het schijnbaarvermogen!

Maar 6 watt is toch 6 watt?

• Ja en nee. Een 6 watt led lamp met een Power Factor van 0.93 gebruikt bijvoorbeeld 7% meer stroom, totaal dus 6.42 watt. Maar als diezelfde led lamp een Power Factor van 0.6 heeft is het werkelijke verbruik 8.4 watt (40% meer). De leds in beide lampen gebruiken uiteindelijk 6 watt, de rest van het vermogen gaat verloren.

LB-normering: de L en B -waarde

• De L-waarde geeft de hoeveelheid terugval van de lumenstroom aan na een opgegeven tijd. L90 bij 50.000 uur betekent dus: Na 50.000 branduren geeft de LED-chip nog 90% van de initiële
lumen(stroom). EIA-2021 is een lumenbehoud van 90% na 50.000 vereist.

• De B-waarde is in het leven geroepen door de
IEC (International Electrotechnical Commission) en is bedoeld om de B-waarde in de markt te
standaardiseren en staat voor Median Useful Life / mediaanwaarde (50%). Dat betekent dus het
moment dat 50% van de LED’s minder dan de L90  90% van de initiële lumenstroom hebben
behouden.
De B-waarde geeft het percentage aan LEDs weer waarvan de lichtopbrengst na 50.000 uur
minder is dan de aangegeven L-waarde (in dit geval) 90%. Fabrikanten publiceren in de markt
verschillende B-factoren. B10, B50, B20 en zelfs B0, echter heeft dit geen betekenis. De afwijking is
in alle gevallen slechts 1% en daarmee is de mediaanwaarde van B50 het meest gebruikelijk en ook
hetgeen wat wordt aangeraden door Lighting Europe.

• De C-waarde geeft weer welk percentage van de
armaturen is uitgevallen na de opgegeven voorspelling (bijvoorbeeld 50.000 uur). L90B50C10 bij
50.000 zou een betrouwbaardere voorspeling zijn. Dit zou betekenen dat na 50.000 90% van de
initiële lumenstroom nog steeds behouden is gebleven, dat 50% van de chips minder geeft en dat
de kans groot is dat 10% van de armaturen defect is door één van de kritische componenten. Naar
onze bescheiden mening is dit een veel betrouwbaardere indicatie dan alleen de LB-normering.

Voor onze aanbiedingen zie ook onze actie folder!