Elektrisch rijden: een nieuw tijdperk

1-Fase laden of 3-Fasen laden, hoe zit dat?

De aansluiting in je meterkast is van invloed op de laadsnelheid

Als het over het opladen van elektrische auto’s gaat, vallen dikwijls de termen ‘1 fase’ en ‘3 fasen’. Wat is het verschil tussen een 1-faseaansluiting en een 3-fasenaansluiting en vooral: wat heb je eraan? We leggen het je uit. Om te bepalen wat voor laadpaal je thuis kunt plaatsen moet je weten hoe je huis op het stroomnet is aangesloten. Daarbij zijn twee dingen van belang: de stroomsterkte van de aansluiting (in ampère, afgekort ‘A’) en het aantal fasedraden van de aansluiting. Dat is er één, een 1-faseaansluiting, of dat zijn er drie, een 3-fasenaansluiting. Oudere huizen hebben vaak een 1-faseaansluiting. Vanaf het stroomnet loopt er dan een kabel met twee draden naar de meterkast: een nuldraad (ook wel ‘aarde’ genoemd) en een fasedraad met daarop 230 volt wisselspanning. Bij nieuwere huizen bestaat die aansluiting over het algemeen uit vier draden: een nuldraad en drie fasedraden. Omdat een 3-fasenaansluiting maximaal 400 volt kan leveren, gebruikt men ook weleens de termen ‘krachtstroom’ of ‘draaistroom’.Welke aansluiting je hebt, kun je meestal zien op de elektriciteitsmeter in je meterkast. Staat daar 220 V of 230 V, dan is het een 1-faseaansluiting. Staat er 3 x 220/230 V of 380/400 V, dan is het een 3-fasenaansluiting. Je vindt het ook terug op de jaarrekening van je energieleverancier. Een 1-faseaansluiting wordt aangeduid als 1 x 25 A of 1 x 30 A, een 3-fasenaansluiting als 3 x 30 A.

Laadvermogen en meest voorkomende aansluitingen
De combinatie van het aantal aansluitingen en de stroomsterkte bepaalt het maximale laadvermogen dat je kunt bereiken. Bij een 3-fasenaansluiting mag je de stroomsterkte per fase maal drie vermenigvuldigen. De rekensommetjes hebben we je echter bespaard, de meestvoorkomende aansluitingen vind je in onderstaande tabel.

Aansluiting verzwaren, van 1- naar 3-Fasen aansluiting

Met een 3-fasenaansluiting is een flink hoger maximaal laadvermogen mogelijk. Huizen met een 1-faseaansluiting kunnen in veel gevallen achteraf van een 3-fasenaansluiting worden voorzien. Neem hierover contact op met je netbeheerder. De kosten voor zo’n verzwaring van de aansluiting verschillen per netbeheerder. Bij de drie grootste liggen ze tussen € 250 en € 300. Zelfs als je auto geen 3-fasenladen ondersteunt, is een verzwaring eigenlijk altijd de moeite waard, ook om minder snel tegen de limieten van je eigen aansluiting op te lopen. Daarover hieronder meer.

Laadpaal voor thuis meestal 3,7 of 11 kW

De praktijk is weerbarstiger dan de theorie als het gaat om het maximale laadvermogen. Hoewel de aansluiting vaak een hogere stroomsterkte aankan, is de maximale stroomsterkte van een enkele groep eigenlijk altijd 16 A. In de praktijk zijn de meeste laadpalen voor thuis daarom geschikt voor 1 x 16 A (3,6 kW) of 3 x 16 A (11 kW). Wel staan er in de publieke ruimte ook laadpalen die maximaal tot wel 17,2 kW of zelfs 22 kW kunnen leveren.

Overbelasting voorkomen met dynamic load balancing

Hoewel de stroomsterkte per groep in je meterkast 16 A bedraagt, wil dat niet zeggen dat elke groep die maximale stroomsterkte gelijktijdig aankan; de maximale stroomsterkte van de aansluiting blijft de limiet.Stel, je hebt een 1 x 25 A-aansluiting en alle stroomverbruikers in huis vragen 3000 W (ca. 13 A bij 230 V). Als jij dan ook nog met 3,7 kW (16 A) gaat opladen, raakt het stroomnetwerk overbelast en slaan de stoppen door.We raden daarom aan te kiezen voor een laadpaal met dynamic load balancing. Je laadpaal houdt dan continu bij hoe hoog het stroomverbruik in huis is en weet hoeveel capaciteit er nog beschikbaar is om je auto op te laden. Als je dan ’s avonds bijvoorbeeld de oven, tv en wasmachine aanzet, zal de laadpaal het laadvermogen iets terugschroeven om het netwerk niet te overbelasten.

Maximaal laadvermogen van je auto

Uit je stopcontact en laadpaal komt wisselstroom, de accu van een elektrische auto werkt op gelijkstroom. In een elektrische auto zit daarom een lader met omvormer, ook wel de onboard charger genoemd. Sommige auto’s zijn ongeschikt voor 3-fasenladen. Je kunt die wel laden aan een paal met 3-fasenaansluiting, maar met maximaal een derde van het laadvermogen van de paal. Ook is niet elke auto met 3-fasenlader geschikt voor maximaal 22 kW laden, veel auto’s kun je aan een laadpaal met maximaal 11 kW opladen. Je kunt je auto wel veilig laden aan een paal die een hoger maximaal vermogen kan leveren of meer fases heeft dan je auto; de laadsnelheid ligt dan simpelweg lager.

De zwakste schakel bepaalt

Kortom. Met welk vermogen je kunt laden, hangt af van de aansluiting in de meterkast, het maximale laadvermogen van de laadpaal en het maximale laadvermogen van de onboard charger van de auto. De zwakste schakel is daarbij doorslaggevend.

FEV en PHEV – wat is het verschil?

Als we het over elektrische auto’s hebben, bedoelen we alle personenauto’s ‘met een stekker’. Een paar jaar geleden had een elektrische auto nog meestal een elektromotor én een benzinemotor. Dat zijn de zogenoemde Plug-in Hybrid Electric Vehicles (PHEV’s). Tegenwoordig zijn elektrische auto’s steeds vaker Full Electric Vehicles (FEV’s). Zulke auto’s hebben alléén een elektromotor.

Nog wat handige weetjes:

Welke laadpas kiest u?

Bij het kiezen van een laadpas (die u krijgt van een aanbieder van elektriciteit) is het belangrijk om er op te letten dat u met uw pas bij vrijwel alle laadpunten in Nederland en Europa terecht kunt. Uiteraard spelen bij uw keuze ook de kosten een rol. Bij sommige aanbieders betaalt u maandelijks een bedrag voor de pas, anderen brengen per laadsessie kosten in rekening. Ieder benzinestation laat met grote borden precies zien wat een liter benzine of diesel kost.Bij het ‘tanken’ van elektriciteit is dat voorlopig nog een stuk minder helder. De prijs per kWh hangt namelijk niet alleen af van het laadpunt dat u kiest. Ook de afspraken die het energiebedrijf heeft gemaakt met de eigenaar van het snellaadpunt of de laadpaal hebben invloed op het bedrag dat u betaalt. Wilt u altijd zeker zijn van het laagste tarief, dan kan het interessant zijn om meer dan één laadpas bij u te hebben. Er zijn tientallen websites waarop u laadpassen met elkaar kunt vergelijken.

Wat kost elektrisch rijden?

Koopt u een nieuwe auto, dan bent u voor een elektrisch model méér kwijt dan voor een benzine- of dieselauto. De productie is duurder, onder meer door de kostbare batterij in de auto. Daar komt bij dat er nog altijd relatief weinig elektrische auto’s worden gemaakt, waardoor de prijs per stuk hoger ligt. Nu auto’s met een stekker snel populairder worden, komen meer en meer autofabrikanten met elektrische modellen. Het prijskaartje zal dan ook steeds aantrekkelijker worden. De subsidieregelingen van de overheid helpen daar ook bij. Omdat de elektrische auto er nog niet zo lang is, komen we maar weinig tweedehands auto’s met een stekker tegen. Ook dat zal de komende jaren veranderen. In het gebruik is de elektrische auto veel goedkoper dan een auto met een verbrandingsmotor. Per maand bent u al gauw ruim 150 euro voordeliger uit. De kosten voor onderhoud, belasting en verzekering zijn lager. Bovendien is stroom goedkoper dan aardolie. De verwachting is dat de olieprijs en de prijs voor elektriciteit de komende jaren verder uit elkaar zullen groeien. Elektrisch rijden zal daardoor alleen maar voordeliger worden. Wilt u een nauwkeurige vergelijking maken tussen de kosten van uw huidige auto en een nieuwe, elektrische auto, dan kan dat onder meer met deze rekentool van de ANWB.

Subsidie en belastingvoordeel op elektrische auto’s

Subsidie
Tot en met 2025 kunt u een aanschafsubsidie aanvragen. In 2020 en 2021 is dat een eenmalig bedrag van € 4.000, daarna loopt de aanschafsubsidie geleidelijk terug tot € 2.550 in 2025. Wilt u ervoor in aanmerking komen, dan moet u er wel snel bij zijn. De subsidiepot van 2020 is al op. Een aantal aanvragen uit 2020 is doorgeschoven naar 2021, zodat het ook in dat jaar dringen wordt. Vanaf 1 januari 2021 is het weer mogelijk om een nieuwe subsidie aan te vragen. De aanschafsubsidie geldt alleen voor volledig elektrische auto’s (FEV’s) met een nieuwprijs tot € 45.000. Koopt u een tweedehands elektrische auto, dan kunt u in aanmerking komen voor een aanschafsubsidie van € 2.000.

BPM
De aankoopprijs van een nieuwe auto bestaat voor een flink deel uit de Belasting voor Personenauto’s en Motorrijtuigen (BPM). Hoe méér CO2 de auto uitstoot, des te hoger is de BPM. Omdat een volledig elektrische auto (FEV) geen CO2 uitstoot, betaalt u bij het kopen van zo’n auto géén BPM.
Wegenbelasting
Wanneer u een auto op uw naam zet, doet u automatisch aangifte voor de motorrijtuigenbelasting (die u waarschijnlijk kent als de ‘wegenbelasting’). Voor een volledig elektrische auto (FEV) hoeft u deze belasting tot en met 2024 niet te betalen.

Elektrische auto leasen: hoe zit het met de bijtelling?

Veel mensen hebben een ‘auto van de zaak’. Meestal is dat een lease-auto. Rijdt u met de zakelijke auto meer dan 500 privé-kilometers per jaar, dan moet u bij uw belastingaangifte een deel van de waarde van de auto optellen bij uw inkomen. Dit is de zogenoemde ‘bijtelling’. De hoogte van de bijtelling hangt af van de CO2-uitstoot van uw auto. Voor auto’s met een benzine- of dieselmotor is de bijtelling 22% van de nieuwwaarde van de auto. Koopt u in 2020 een volledig elektrische auto (FEV), dan is de bijtelling nog vijf jaar lang 8%. Koopt u de auto in 2021, dan wordt dat 12%. De komende jaren wordt het bijtellingspercentage voor elektrische auto’s geleidelijk hoger, totdat het in 2026 voor alle auto’s gelijk is. De lagere bijtelling geldt voor elektrische auto’s met een nieuwprijs van maximaal € 40.000 (tot 1 januari 2020: € 45.000). Koopt u een duurdere elektrische ‘auto van de zaak’, dan geldt voor het bedrag bóven het maximum een bijtelling van 22%.

Hoe duurzaam is elektrisch rijden?

Een elektrische auto stoot geen CO2 uit. Dat is een belangrijk voordeel, want zo draagt elektrisch rijden bij aan een betere luchtkwaliteit in onze dorpen en steden. Bovendien zorgen elektrische auto’s voor minder verkeerslawaai én stoten ze geen fijnstof en stikstof uit. Dat is beter voor de natuur en voor onze gezondheid. Toch is elektrisch rijden niet helemáál durzaam. De stroom waarop elektrische auto’s rijden wordt nog voor een belangrijk deel geproduceerd in centrales die op aardgas of steenkool draaien. Die elektriciteitscentrales stoten een behoorlijke hoeveelheid CO2 uit. Daar komt bij dat het voorlopig nog niet mogelijk is om elektrische auto’s te produceren zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. Ondanks die kanttekeningen is een elektrische auto een stuk vriendelijker voor het klimaat dan een auto op benzine of diesel. Van productie tot sloop stoot een elektrische auto die gebruik maakt van de huidige mix van groene en grijze stroom véél minder CO2 uit dan een auto met een uitlaat. Aangezien het aandeel groene stroom de komende jaren zal groeien, neemt de CO2-uitstoot van elektrische auto’s steeds verder af. U kunt er ook zélf voor zorgen dat uw elektrische auto zo groen mogelijk rijdt. Dat doet u door altijd in de ‘eco’-stand te rijden en door goed op uw snelheid te letten, vooral op de snelweg. Hoe harder u rijdt, des te hoger is het stroomverbruik. Heeft u zonnepanelen en een eigen laadpaal, dan is het verstandig om uw auto als het even kan op te laden wanneer de zon schijnt. U weet dan zeker dat er duurzaam geproduceerde de stroom in uw auto gaat. Er zijn apps die u daarbij kunnen helpen. Zo’n app kan er ook voor zorgen dat u bij openbare laadpalen bij voorkeur groene stroom in uw accu krijgt.

wel veilig?

Een elektrische auto zit vol met accu’s en stroomkabels. Is dat niet gevaarlijk, bijvoorbeeld bij een aanrijding? Dat is een logische vraag. Het is níét zo logisch dat je dezelfde vraag eigenlijk nooit hoort over een benzine- of dieselauto. Terwijl die auto’s rondrijden met een tank vol brandstof. Het antwoord op de vraag is overigens heel geruststellend: het hoogspanningssysteem in een elektrische auto schakelt zichzelf bij een botsing onmiddellijk uit.